اولین محل سکونت اسفاد قلعه کوه اسفاد می‌باشد که به قله مزار اشی شهرت دارد . امروزه اثاری جز تیکه سنگ‌هایی پراکنده در بالای کوه بجا نمانده که نشانگر خانهایی ساخته شده در بالای این کوه بوده است
ساخت این اثار هیچ روایت و هیچ تاریخی از خود در هیچ مقوله‌‌‌ای بجا نگذاشته ، اماقدمتی کهن ساله دارد.
اهل قبور قبرستان و قبرهای گبری علامتی مشهود از شیرمردانی شجاع و قوی می‌باشد که شاید در لایه روبی قنات روستا زحمات زیادی کشیده اند و همین طور در کانال‌های زیر زمینی و به روایتی که از پیششینه‌ی رجال کهن بجا مانده از بالای قلعه کوه به دهنگاه قنات هم کانالی حفاری شده جهت رفت وا مد و سهولت برداشت اب شرب جلوگیری از حملات ناگهانی اشرار و...در هر صورت زحمتات زیادی کشیده اند و یادگاران دیروز خود را بر رفاه امروز مردم بگذاشتن
که امروز ما این اب و ابادی را مدیون گذشتگانیم
روحشان شاد و یادشان گرامی